Büyük Doğa Modeli Projesi Tanıtıldı

Yapay zeka, büyük veri ve algoritmaları sanatla entegre eden “Büyük Doğa Modeli” projesinin Türkiye ayağı, Türkiye İş Bankasının katkıları ve Türkiye Metal Sanayicileri Sendikasının (MESS) teknoloji merkezi MEXT işbirliğiyle gerçekleştirildi.

Yeni medya sanatçısı Refik Anadol tarafından hayata geçirilen, Türkiye İş Bankasının 100. yılı kapsamında saha çalışmaları tamamlanan, sürdürülebilirlik, yapay zeka ve bilimi bir araya getiren projenin tanıtım etkinliği, Levent’teki İş Kulelerinde yapıldı.

Toplantıda konuşan Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, projede çok geniş bir ekibin emeğinin bulunduğunu belirterek, katkıda bulunanlara teşekkür etti.

Büyük Doğa Modeli’nin, sanata yönelik doğa temalı yapay zeka projesi olarak heyecan verici olduğunu dile getiren Aran, şunları kaydetti:

“Ülkemizdeki 33 milli parkta bitki ve hayvan türlerinden kuş seslerine kadar, doğada keşfedilmeyi bekleyen tüm güzelliklerin verileri, bu projeyle sanatçıların, araştırmacıların, akademisyenlerin, doğa meraklılarının hizmetine sunuluyor. 100 yıldır ülkemizde sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın lokomotifi, değişimin öncüsü, kültür ve sanatın destekçisi olan Bankamız ikinci yüzyılına başlıyor. Böyle bir dönemde sanatı ve yapay zekayı, doğaya ve insana saygı çerçevesinde birleştiren bu anlamlı ve kıymetli küresel projenin Türkiye ayağına destek vermekten ve ülkemizin projeye dahil edilmesine vesile olmaktan büyük gurur ve mutluluk duyuyoruz.”

“Sahadaki çalışmaya mühendislerimizle destek olduk”

MESS Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, teknolojiyi, sanatı ve bilimi doğa ve yapay zekayla birleştiren projeye katkıda bulunmaktan memnuniyet duyduklarını dile getirdi.

Altyapı, platform ve düşüncesi Refik Anadol’a ait olan projenin, MEXT olarak İş Bankası ile ikinci büyük işbirlikleri olduğunu aktaran Akkol, şöyle devam etti:

“MEXT, dünyanın en gelişmiş teknoloji merkezi, 4,5 yıl önce kuruldu, bin şirkete danışmanlık, 30 bin kişiye eğitim verdi. Dijital bir fabrika, olgunluk değerlendirme merkezi, bir ekosistem. Kendi alanında dünyanın en gelişmiş eğitim merkezi, aynı zamanda yeşil dönüşümü odağına alan bir merkez. Burada biz ne yaptık? Refik Anadol’un uluslararası arenada ürettiği bu büyük modeli İş Bankası ülkemize kazandırmak istedi. Biz de kendilerine sahada destek olduk. Siirt Botan Vadisi’nden Antalya Güllük Dağı’na kadar 33 milli parkta veri toplandı. Bizim için muazzam bir iş, 200 kişi 5 ay boyunca sahada destek oldu bu projeye. Dronlar, yeni nesil lazer sensörlerle veriler toplandı. Ülkemizden 30 bin fotoğrafımız var, 7 bin dakika görüntü alındı, 40 bin dakika son teknolojiyle en yüksek kalitede ses kaydı var ve sonunda da 5 bin saatlik bir prodüksiyon bu modele girdi sağladı. MEXT olarak sahadaki çalışmaya kendi mühendislerimizle destek olmaya çalıştık. Güzel projeleri seviyoruz ama bu hakikaten bizim hem kalbimizde hem de gönlümüzde yer edecek bir proje.”

“Türkiye ile başlayarak birçok ülkeye ilham olacak”

Konuşmaların ardından yeni medya sanatçısı Refik Anadol, sunum, görseller ve videolar eşliğinde projeyi tanıtarak yapay zeka modelinin detaylarına ilişkin bilgiler paylaştı.

Anadol, sunumun ardından basın mensuplarına yaptığı açıklamada, yapay zeka alanının tamamen dönüştüğü dönemde pozitif, anlamlı, etik ve doğayı odağına alan projeyi sunabilmenin çok keyifli olduğunu söyledi.

Yaklaşık 2 yıl önce yapay zeka ağlarının büyük dil modelleri içindeki verinin yetersiz olduğunu anlayarak bu yolculuğa çıktıklarına işaret eden Anadol, “Büyük yapay zeka ağlarının hedefi aslında insanlığa bir asistan olabilmek. Çok temel beklentilerle mantık yürütebilen, kapsamlı matematik, fizik ve kompleks bilimlere hakim olsa da doğayı bir şekilde yeteri kadar anlamadıklarını fark ettiğimde ortaya çıkan bir proje aslında.” ifadelerini kullandı.

Anadol, bir sanatçı olarak hayran olduğu ve ilham aldığı doğanın dilini anlayarak bir şekilde bunu doğaya geri hediye etmek istediğini dile getirerek, “Bu projenin en önemli kısmı Türkiye ile başlayarak belki de dünyanın birçok ülkesine ilham olacak. Kendi verimizin düzgün şekilde henüz toplanmadığı bir dönemde, bir örnek olması için anlamlı olduğunu düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.

“Amacımız yaşayan ansiklopedi hayal etmek”

“Büyük Doğa Modeli” için 200’e yakın kişiyle 33 milli parkta ses, görsel ve yazılı veriyi toplayarak bir veri havuzu ortaya çıkardıkları bilgisini veren Anadol, “Bu zaten projemizin etik bir başlangıcı oldu ve bunu yaparken sadece ama sadece elimizde olmayan verilere odaklandık, bilinmeyen kısmını anlamaya çalıştık. Buradaki amacımız, asla doğayı taklit etmek, kopyasını yapmak değil tabii ki. Buradaki niyetimiz gerçekten yeni bir yaşayan ansiklopedi hayal etmek.” görüşünü paylaştı.

Anadol, projenin tamamen açık kaynaklı olduğunu vurgulayarak, “Bu ne demek oluyor? Zaten olmayan bir veriyi ortaya çıkarıp, doğayı dokümante edip araştırmacılara ya da alanında uzmanlara hediye ediyoruz. Bu başlı başına zaten bence muazzam bir adım bu alan için. Sadece basit bir veri kütüphanesinden öteye geçmek istiyoruz.” dedi.

Seneye projenin Türkiye ayağına özel bir sergi hazırlamayı hayal ettiklerini belirten Anadol, “Bu yılı olabildiğince araştırmaya harcıyoruz ve tabii ki bir sergi hayalimiz var. Türkiye özelindeki veriyi ve Türkiye özelindeki araştırmayı sergileştirdiğimiz bir projemiz de önümüzdeki yıl ortaya çıkacak.” diye konuştu.

Programda ayrıca katılımcılar etkinlik alanında kurulan “Büyük Doğa Modeli Türkiye Yapay Zeka Projesi Deneyim Alanı”nda projeyi inceleme fırsatı buldu.

“Büyük Doğa Modeli: Türkiye” projesi hakkında

“Büyük Doğa Modeli: Türkiye” projesi, eğitimden bilimsel araştırmalara birçok alanda fayda sağlamak üzere geliştirilen ve akademinin kullanımı için açık kaynak kodla tasarlandı.

Araştırmacılar, doğa tutkunları ve sanatseverler için Türkiye’deki doğal yaşama ilişkin geniş çaplı bir kaynak oluşturarak, bugünün bilgisini geleceğe miras bırakmayı hedefleyen proje ile Türkiye genelinde 33 milli parkta kaydedilen ses ve görüntüler, akademik çalışmalarla bir araya getirilerek zengin bir veri tabanı oluşturuldu.

Proje için sahada toplanan ses, görüntü ve tarama verileri ile açık kaynaklı akademik veriler, özel veri işleme teknikleriyle düzenlenerek yapay zeka geliştirme süreçlerinde kullanıldı.

Doğaya dair verileri işleyerek akademisyenler, araştırmacılar, sanatçılar ve doğaseverler için etkileşimli bir “Yaşayan Ansiklopedi” oluşturuldu.

Popüler dil modellerine benzer bir yapıda tasarlanan ansiklopedide kullanıcılar, kısa metin komutları (prompt) aracılığıyla farklı türlerde içerikler oluşturabiliyor. “Research” (Araştırma) modülüyle akademik bilgiye erişilirken, “Create” (Yaratıcılık) modülü bitki ve hayvan türlerine dair görsel tasarımları mümkün kılıyor. “Dream” (Rüya) modülü ise yapay zekanın öğrenilmiş imgelerinden hareketle doğanın sürekli değişen görsel temsillerini üreterek, hayal gücünü zenginleştiren dijital sanat deneyimleri sunuyor.

Refik Anadol ayrıca proje kapsamında oluşturulan veri tabanı ve yapay zeka modelinden yararlanarak Türkiye’nin doğal yaşamını temsil eden bir veri heykeli tasarlamak üzere çalışmalarını sürdürüyor.